Γκελης Ν. Δημητριος [Δρ],

Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Εμψυχωτής (Medical Life Coach)

Γκελη Αικατερινη

Ιατρός, Ακτινολόγος, Άσσος, Κορινθίας

ΠΕΖΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Αμπελουργός, αμπελοπαραγωγός, οινογνώστης και οινοκριτής

Το κόκκινο κρασί κατέχει εξαιρετική θέση στην εξέλιξη των ανθρωπίνων πολιτισμών, ενώ η χρήση του για λόγους θρησκευτικής τελετουργίας αναφέρεται από την αρχαιότητα. Πιθανόν το αιματώδες χρώμα του κόκκινου κρασιού είναι αυτό που του είχε προσδώσει  θεραπευτικές ιδιότητες και χωρίς αμφισβήτηση είναι το πιο παλιό καταγραμμένο φάρμακο της παγκόσμιας ιστορίας, το οποίο κατασκευάστηκε από ανθρώπινα χέρια.

Ο πατήρ της σύγχρονης Ιατρικής, ο Ιπποκράτης από τη νήσο Κω, χρησιμοποιούσε τον οίνο ως αναλγητικό, απολυμαντικό των τραυμάτων, ως κατευναστικό των γαστρεντερικών διαταραχών, όπως η δυσπεψία και η διάρροια [1].

Οι χημικές ενώσεις που αναφέρονται ως τανίνες και φαινολικές ενώσεις φτάνουν μόλις το 0.1%. Αυτές όμως οι χημικές ενώσεις  είναι που προσδίδουν το χρώμα, το άρωμα και τις ιαματικές ιδιότητες του κόκκινου κρασιού, όταν αυτό λαμβάνεται σε μικρή ποσότητα, καθημερινά [2].Ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία της μικρής κατανάλωσης βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου κρασιού “Γκέλικος” Nεμέας
Γενικά, το κόκκινο κρασί είναι ένα πολύπλοκο μείγμα πολλών χημικών ενώσεων, των οποίων ο αριθμός κυμαίνεται από 800  έως πάνω από 1000. Ένα μέσο κόκκινο κρασί περιέχει περίπου 86% νερό και 12% οινόπνευμα (αιθυλική αλκοόλη). Περιέχει επίσης 1% γλυκερίνη (γλυκερόλη)  και μια ποικιλία οξέων μέχρι 0.4%.

Το κρασί γενικότερα αποτελεί διατροφική πηγή φυτοχημικών ουσιών. Οι φαινολικές ενώσεις που υπάρχουν στο κόκκινο κρασί υποδιαιρούνται σε δύο κύριες ομάδες: Τα φλαβονοειδή και τα μη-φλαβονοειδή [3].

Τα κύρια φλαβονοειδή του κόκκινου κρασιού περιλαμβάνουν  τις φλαβανόλες [(επι)κατεχίνη], φλαβονόλες (π.χ μυρισετίνη και κερσετίνη) και ανθοκυανίνες (π.χ. μαλβιδίνο-3-γλυκοσίδη, ενώ τα μη φλαβονοειδή περιλαμβάνουν τα φαινολικά οξέα, τις φαινόλες και τα στιλβένια [4].

Το κόκκινο κρασί περιέχει μεγαλύτερο αριθμό φαινολικών ενώσεων  σε σύγκριση προς το λευκό κρασί.

Η σύγχρονη ιατρική έρευνα έχει εστιάσει την προσοχή της στα φαινολικά συστατικά του κόκκινου κρασιού και ιδιαίτερα στη ρεσβερατρόλη και μελατονίνη, η οποία υπάρχουν  στις φλούδες των ρογών του κόκκινου σταφυλιού.

Είναι αποδεδειγμένο πλέον σε πειραματόζωα, αλλά και σε ανθρώπους ότι οι φαινολικές ενώσεις του κόκκινου κρασιού είναι τα δραστικά συστατικά του, στις οποίες οφείλονται τα ευεργετικά, για την υγεία,  αποτελέσματα του κόκκινου σταφυλιού, του κόκκινου κρασιού και της σκόνης των σπόρων και των φλουδών του κόκκινου σταφυλιού.

Επειδή είναι πολύ δυσάρεστα για την υγεία τα αποτελέσματα κατανάλωσης μεγάλης ποσότητας οινοπνευματωδών (αλκοολισμός), διεθνείς οργανισμοί έχουν καταλήξει ότι οι ευεργετικές δράσεις του κόκκινου κρασιού για την υγεία προκαλούνται μόνον  όταν οι ενήλικοι άνδρες κάτω των 65 ετών καταναλώνουν μέχρις 2 ποτήρια του κρασιού ημερησίως και οι ενήλικες γυναίκες ένα ποτήρι του κρασιού ημερησίως.

Τα παιδιά, οι έφηβοι και οι έγκυες γυναίκες αντενδείκνυται να καταναλώσουν οποιαδήποτε μορφή αλκοολούχου ποτού, διότι μπορεί να εκδηλώσουν σοβαρές παρενέργειες.

Σύμφωνα με τις επιδημιολογικές μελέτες των τελευταίων 30 ετών η κατανάλωση μικρής έως μέτριας ποσότητας κόκκινου κρασιού ελαττώνει τη θνησιμότητα των ανθρώπων και ιδιαίτερα τη θνησιμότητα από νόσους του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος [5, 6].

Παρά το γεγονός ότι η χρόνια κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών μπορεί να προκαλέσει  ηπατοπάθειες (λιπώδες ήπαρ από κατανάλωση οινοπνεύματος, αλκοολική ηπατίτιδα και αλκοολική κίρρωση) εν τούτοις δεν υπάρχουν δημοσιεύσεις ειδικά για τη μικρή κατανάλωση κόκκινου κρασιού και την πρόκληση λιπώδους ήπατος και των λοιπών οινογενών ηπατοπαθειών.

Ο μεγαλύτερος αριθμός ερευνών αφορά τη δράση του κόκκινου κρασιού στο καρδιοκυκλοφορικό σύστημα, τη μεταβολική νόσο και την εκτίμηση των βιολογικών σηματοδοτών, όπως το λιπιδικό προφίλ του πλάσματος, τα επίπεδα της γλυκόζης μετά από νηστεία και η ευαισθησία στην ινσουλίνη, που σχετίζονται όμως με το μη αλκοολικό λιπώδες ήπαρ [7].

Σε έρευνες που έγιναν σε ανθρώπους μελετήθηκαν τα αποτελέσματα των φαινολών του κόκκινου κρασιού στο προφίλ των λιπιδίων του του πλάσματος βρέθηκε ότι το οινόπνευμα που υπάρχει στο κόκκινο κρασί  αυξάνει της συγκεντρώσεις της ΄΄καλής χοληστερόλης¨ HDL, της απολιποπρωτείνης Α  (ApoA)  και της ολικής χοληστερόλης, αλλά ελαττώνει την ΄΄κακή χοληστερόλη΄΄  LDL. Όμως στο αποαλκοολοποιημένο κρασί, στο οποίο έχει αφαιρεθεί η αλκοόλη ελαττώνεται η  HDL, χωρίς να τροποποιείται η LDL ή η ολική χοληστερόλη  [8, 9, 10].

Τόσο το κανονικό κόκκινο κρασί όσο και το αποαλκοολοποιημένο αυξάνουν την έκφραση του ενζύμου  HMG-CoA ρεδουκτάση  [(3-hydroxy-3-methyl-glutaryl-coenzyme A reductase] και αυξάνουν τη δραστηριότητα της συνδετικής δραστηριότητας της LDL, αυξάνοντας έτσι τη ροπή της χοληστερόλης να καταβολίζεται και να ελαττώνει τα επίπεδα των επιπέδων της LDL του πλάσματος [11].

Οι έρευνες που έχουν γίνει για τη δράση των αποτελεσμάτων του κόκκινου κρασιού στον σακχαρώδη διαβήτη Τύπου 2 δείχνουν ότι το κόκκινο κρασί μπορεί να παίξει ρόλο στην εξασθένιση της αντίστασης στην ινσουλίνη, καταναλώνοντας 360ml ημερησίως επί 2 εβδομάδες και συγκριτικά με διαβητικά άτομα, που δεν κατανάλωσαν κόκκινο κρασί [12].

Σε κάποιαν άλλη τυχαιοποιημένη διασταυρούμενη κλινική μελέτη, 66 άνδρες υψηλού κινδύνου για εκδήλωση καρδιοκυκλοφορικής νόσου, χορηγήθηκαν  30 g/ημερησίως κόκκινου κρασιού, 30 g/ ημερησίως του οινοπνευματώδους ποτού τζιν [gin] ή ισοδύναμης ποσότητας αποαλκαλοποιημένου κκόκκινου κρασιού. Τα κρασιά περιέχουν  πολυφαινόλες, ενώ το τζιν δεν περιέχει . Παρατηρήθηκε ότι  σημαντική πτώση της ινσουλίνης του πλάσματος και της αντίστασης στην ινσουλίνη (μεςτρήθηκε με την HOMA-IR) , ενώ τα τα επίπεδα της γλυκόζης στο πλάσμα παρέμειναν σταθερά. Επι πλέον, η χρήση του κόκκινου κρασιού αύξησε την HDL και ελάττωσε τη λιποπρωτεϊνη Α [13].

Παρομοίως σε διαβητικά ή παχύσαρκα πειραματόζωα, στα οποία χορηγήθηκε συμπληρωματικά ρεσβερατρόλη ή αποαλκοολοποιημένο κόκκινο κρασί βελτίωσαν τηξν ευαισθησία τους στην ινσουλίνη και το μεταβολισμό της γλυκόζης [14, 15, 16].

Σε πολλές επιδημιολογικές μελέτες περιγράφεται ότι η μέτρια κατανάλωση κόκκινου κρασιού ελαττώνει σημαντικά τον κίνδυνο πρόκλησης καρδιοκυκλοφορικών ισχαιμικών επεισοδίων, καθώς αγγειοεγκεφαλικών ισχαιμικών επεισοδίων.
Το κόκκινο κρασί ανεβάζει τα επίπεδα της HDL , αυξάνει το αντιοξειδωτικό πλασματικό δυναμικό, βελτιώνει την ενδοθηλιο-εξαρτώμενη αγγειοδιαστολή, αναστέλλει τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων και την προσκόλληση των λευκοκυττάρων [Βλέπε εικόνα).

Ιδιαίτερα όμως, το μη αλκοολούχο κόκκινο κρασί δρα ευεργετικά στην υγεία, διότι περιέχει τα ενεργά συστατικά του κόκκινου κρασιού, όπως οι πολυφαινόλες , η κερσετίνη, η ρεσβερατρόλη, μελατονίνη.

Ο προστατευτικός μηχανισμός αυτών των ουσιών  έχει ήδη αποδειχτεί με έρευνες σε ανθρώπους και πειραματόζωα [17, 18, 19]. 

Επιτρέπεται να συστήνεται στον  καθένα ή στην καθεμία να καταναλώνει οινοπνευματώδη;

Παρά την αποδεδειγμένη καρδιοπροστατευτική δράση  της μικρής έως μέτριας κατανάλωσης κόκκινου κρασιού, εν τούτοις ούτε η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, ούτε και το Αμερικανικό Εθνικό  Ινστιτούτο Καρδιάς, Πνευμόνων και Αίματος συνιστούν την έναρξη κατανάλωσης οινοπνευματωδών για λόγους πρόληψης καρδιοπάθειας.

Υπενθυμίζεται ότι το οινόπνευμα μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση σε όποιον το πίνει καθημερινά, έστω και σε μικρές ποσότητες με επακόλουθο την επιδείνωση της υγείας και την πρόκληση αλκοολισμού.

Η υπερβολική κατανάλωση οινοπνεύματος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόκλησης:

• Παθήσεις του ήπατος και του παγκρέατος
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Υπέρταση
• Ορισμένους τύπους καρκίνων
• Αγγειοεγκεφαλκό επεισόδιο
• Τροχαία ή άλλα ατυχήματα, βίαια επεισόδια, δοσοληψίες με την αστυνομία και καθημερινή παραβατικότητα, αυτοκτονία Αύξηση του σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας.

Η κατανάλωση οινοπνεύματος απαγορεύεται αυστηρά όταν:

• Μια γυναίκα είναι έγκυος
• Όταν υπάρχει προσωπικό ιστορικό  ή ισχυρό οικογενειακό ιστορικό αλκοολισμού
• Όταν υπάρχει νόσος του ήπατος ή του παγκρέατος που σχετίζεται με την κατανάλωση οινοπνεύματος
• Όταν υπάρχει καρδιακή ανεπάρκεια ή εξασθενημένη καρδιά
• Οι πάσχοντες από καρκίνο
• Όταν κανείς είναι υποχρεωμένος να παίρνει ορισμένα φάρμακα ή καθημερινά, όπως η  ασπιρίνη, ψυχοφάρμακα..
Το κόκκινο κρασί, καθώς τα λοιπά οινοπνευματώδη πρέπει να καταναλίσκονται προσεκτικά, διότι υπάρχουν οργανισμοί που είναι επιρρεπείς στον αλκοολισμό.

Πως μπορεί κανείς να ωφεληθεί πίνοντας κόκκινο κρασί;

Αν κάποιος δεν έχει λόγους υγείας  μπορεί να απολαμβάνει την καθημερινή κατανάλωση του  βιολογικού, φυσικώς λιαστου, κόκκινου  κόκκινου Αγιωργίτικου κρασιού Γκελάντο, που παρασκευάζεται από βιολογικό, κόκκινο Αγιωργίτικο σταφύλι  του βιολογικού αμπελώνα Γκέλικος στη Νεμέα, Κορινθίας. Το Γκελάντο είναι κατάλληλο και για απόλυτα χορτοφάγους, διότι δεν φιλτράρεται με φίλτρα που περιέχουν ζωικά κατάλοιπα. Το Γκελάντο δεν περιέχει πρόσθετα θειώδη και κανένα χημικό συντηρητικό. Γιαυτό θεωρείται κρασί υψηλού ιατρικού ενδιαφέροντος. Η δοσολογία του Γκελάντο είναι δύο κουταλές της σούπας ημερησίως ή ένα σφηνάκι ημερησίως.

Παρά ταύτα, όταν κάποιος επιθυμεί να προσλάβει τα πολύτιμα συστατικά του βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου σταφυλιού ή κρασιού,  αλλά δεν του αρέσει οποιοδήποτε κρασί ή έχει δυσανεξία στα ξηρά κόκκινα κρασιά ή επιθυμεί να δεν επιθυμεί να προσλάβει οινόπνευμα, μπορεί να καταναλώνει τις κάψουλες Βινογκελίν, που περιέχουν σκόνη αποξηραμένων σπόρων και φλουδών του βιολογικού, κόκκινου Αγιωργίτικου σταφυλιού από το βιολογικό αμπελώνα Γκέλικος της Νεμέας.

Πως μπορεί να πάρει κανείς ρεσβερατρόλη και τα λοιπά αντιοξειδωτικά του κόκκινου σταφυλιού, χωρίς να πίνει κόκκινο κρασί;

Η ρεσβερατρόλη του κόκκινου κρασιού προέρχεται από τις φλούδες των ρογών του κόκκινου σταφυλιου. Επειδή ο μούστος του κόκκινου σταφυλιού μπορεί να υποστεί ζύμωση μαζί με τις φλούδες του κόκκινου σταφυλιού για μακρύτερο χρονικό διάστημα, συγκριτικά με τις φλούδες των λευκών σταφυλιών, τελικά το κόκκινο κρασί περιέχει περισσότερη ρεσβερατρόλη από το λευκό κρασί.

Για να προσλάβει κανείς αποτελεσματικές ποσότητες ρεσβερατρόλης και πολυφαινολών πρέπει να καταναλώσει μεγάλη ποσότητα κόκκινου σταφυλιού ή  πίνονταςμεγάλες ποσότητες χυμού κόκκινου σταφυλιού  ή πίνοντας μεγάλες ποσότητες κόκκινου κρασιού. Αυτά όμως περικλείουν κινδύνους για την υγεία. Αν καταναλώσει κανείς μεγάλη ποσότητα σταφυλιού ή χυμού σταφυλιού αυξάνει επικίνδυνα τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα του ή αν πίνει μεγάλες ποσότητες κρασιού θα υποστεί τις συνέπειες της τοξίκωσης από τη μεγάλη ποσότητα οινοπνεύματος.

Ο ασφαλέστερος τρόπος για να  προσλάβει κανείς τα πολύτιμα ευεργετικά για την υγεία συστατικά του κόκκινου κρασιού είναι  να παίρνει καθημερινά  τις κάψουλες του  συμπληρώματος διατροφής Vinogkelin. Οι κάψουλες Vinogkelin περιέχουν σκόνη αποξηραμένων σπόρων και φλουδών του βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου σταφυλιού από το βιολογικό αμπελώνα  ‘‘Γκέλικος’’στη Νεμέα. Καταναλώνοντας κανείς 2 κάψουλες πρωί μεσημερι βράδυ είναι σαν να τρώγει ένα μικρό τσαμπί Αγιωργίτικου σταφυλιού, προσλαμβάνοντας έτσι επαρκείς ποσότητες ρεσβερατρόλης και των πολύτιμων πολυφαινολών  του κόκκινου σταφυλιού χωρίς να καταναλώνει οινόπνευμα, που υπάρχει στο κρασί ούτε φρουκτόζη, που υπάρχει στα σταφύλια και το χυμό τους.[20]

Βιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1. Robinson J. The Oxford companion to wine. 3rd ed. Oxford: Oxford University Press; 2006.
2. Hoffman R, Gerber M. The Mediterranean diet. Chichester, West Sussex, UK: Wiley-Blackwell; 2012.
3. Borriello A, Bencivenga D, Caldarelli I, Tramontano A, Borgia A, Zappia V, Della Ragione F. Resveratrol: from basic studies to bedside. Cancer Treat Res. 2014;159:167–184. [PubMed]
4. Tomé-Carneiro J, Larrosa M, González-Sarrías A, Tomás-Barberán FA, García-Conesa MT, Espín JC. Resveratrol and clinical trials: the crossroad from in vitro studies to human evidence. Curr Pharm Des.2013;19:6064–6093. [PMC free article] [PubMed]
5. Theobald H, Bygren LO, Carstensen J, Engfeldt P. A moderate intake of wine is associated with reduced total mortality and reduced mortality from cardiovascular disease. J Stud Alcohol. 2000;61:652–656. [PubMed]
6. Ruf JC. Overview of epidemiological studies on wine, health and mortality. Drugs Exp Clin Res.2003;29:173–179. [PubMed]
7. Paschos P, Paletas K. Non alcoholic fatty liver disease and metabolic syndrome. Hippokratia. 2009;13:9–19. [PMC free article] [PubMed]
8. Senault C, Betoulle D, Luc G, Hauw P, Rigaud D, Fumeron F. Beneficial effects of a moderate consumption of red wine on cellular cholesterol efflux in young men. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2000;10:63–69. [PubMed]
9. Hansen AS, Marckmann P, Dragsted LO, Finné Nielsen IL, Nielsen SE, Grønbaek M. Effect of red wine and red grape extract on blood lipids, haemostatic factors, and other risk factors for cardiovascular disease. Eur J Clin Nutr. 2005;59:449–455. [PubMed]
10. Kechagias S, Zanjani S, Gjellan S, Leinhard OD, Kihlberg J, Smedby O, Johansson L, Kullberg J, Ahlström H, Lindström T, et al. Effects of moderate red wine consumption on liver fat and blood lipids: a prospective randomized study. Ann Med. 2011;43:545–554. [PubMed]
11. Pal S, Ho N, Santos C, Dubois P, Mamo J, Croft K, Allister E. Red wine polyphenolics increase LDL receptor expression and activity and suppress the secretion of ApoB100 from human HepG2 cells. J Nutr.2003;133:700–706. [PubMed]
12. Napoli R, Cozzolino D, Guardasole V, Angelini V, Zarra E, Matarazzo M, Cittadini A, Saccà L, Torella R. Red wine consumption improves insulin resistance but not endothelial function in type 2 diabetic patients. Metabolism. 2005;54:306–313. [PubMed]
13. Chiva-Blanch G, Urpi-Sarda M, Ros E, Valderas-Martinez P, Casas R, Arranz S, Guillén M, Lamuela-Raventós RM, Llorach R, Andres-Lacueva C, et al. Effects of red wine polyphenols and alcohol on glucose metabolism and the lipid profile: a randomized clinical trial. Clin Nutr. 2013;32:200–206. [PubMed]
14. Al-Awwadi NA, Bornet A, Azay J, Araiz C, Delbosc S, Cristol JP, Linck N, Cros G, Teissedre PL. Red wine polyphenols alone or in association with ethanol prevent hypertension, cardiac hypertrophy, and production of reactive oxygen species in the insulin-resistant fructose-fed rat. J Agric Food Chem. 2004;52:5593–5597.[PubMed]
15. Su HC, Hung LM, Chen JK. Resveratrol, a red wine antioxidant, possesses an insulin-like effect in streptozotocin-induced diabetic rats. Am J Physiol Endocrinol Metab. 2006;290:E1339–E1346. [PubMed]
16. Vazquez-Prieto MA, Renna NF, Diez ER, Cacciamani V, Lembo C, Miatello RM. Effect of red wine on adipocytokine expression and vascular alterations in fructose-fed rats. Am J Hypertens. 2011;24:234–240.[PubMed]
17. Tarik M, Ramahi Cardiovascular disease in the Asia Middle East Region: Global trends and local implications.Asia Pac J Public Health. 2010;22:83. [PubMed]
18. Boni A, Lorenzoni R, Lazzari M, Gemignani C, Bovenzi F. Cardiovascular risk management: An overview.Curr News Cardiol. 2007;8:407–16.
19. Reddy KS, Yusuf S. Emerging of cardiovascular disease in developing countries. Circulation. 1998;97:596–601. [PubMed]
Saleem TS1, Basha SD. Red wine: A drink to your heart. J Cardiovasc Dis Res. 2010 Oct;1(4):171-6. doi: 10.4103/0975-3583.74259.
20. Yilmaz Y1, Toledo RT. Major flavonoids in grape seeds and skins: antioxidant capacity of catechin, epicatechin, and gallic acid. J Agric Food Chem. 2004 Jan 28;52(2):255-60.