Φερεκυδης Ελευθεριος,

Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας [Ομ.], Αθήνα

Σιμασκος Νικολαος

Καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας, Αθήνα

Γκελης Ν. Δημητριος [Δρ],

Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Εμψυχωτής (Medical Life Coach)

Τζαμτζής Σπυρίδων

Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Άμφισσα, Φωκίδας

Τσιτηρίδης Ιωάννης

Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Λάρισα

Σφηκας Θεοδωρος

Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Θεσσαλονίκη

Η αύξηση του προσδόκιμου της ηλικίας και η αύξηση του γεροντικού πληθυσμού σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο νευροεκφυλιστικών νόσων, όπως η νόσος του Alzheimer.

Σήμερα η νόσος του Alzheimer είναι η πιο διαδεδομένη μορφή άνοιας, που αφορά το 50-70% όλων των περιπτώσεων άνοιας, με τάση συνεχούς αύξησης.   Η αύξηση των κρουσμάτων της νόσου του Alzheimer στους γηράσκοντες ενήλικες είναι παρόμοια με την αύξηση του αυτισμού στα παιδιά.

Τα επόμενα 60 χρόνια η αναλογία του πληθυσμού άνω των 65 ετών θα αυξηθεί δραματικά και ο αριθμός των ατόμων με νευροεκφυλιστικές άνοιες, όπως η νόσος του Alzheimer, επίσης θα αυξηθεί. Οι τρέχουσες διαθέσιμες φαρμακευτικές και μη φαρμακολογικές στρατηγικές θεραπείας  έχουν εστιαστεί στις συμπτωματικές φάσεις της νόσου του Alzheimer, όμως με την ικανότητα εντοπισμού της νόσου πρώιμα κατά την κλινική της πορεία αυξάνει η κατανόηση των παραγόντων που τροποποιούν τον κίνδυνο έκφρασης  του κλινικού συνδρόμου [1].

Στο 95% των ασθενών με πιθανή νόσο του Alzheimer εμφανίζεται ένα ή περισσότερα νευροψυχιατρικά συμπτώματα και σύνδρομα προτού εκφραστεί πλήρως η νόσος. Μεταξύ των νευροψυχιατρικών συνδρόμων παρατηρείται σε ποσοστό 76,2% ευερεθιστότητα/επιθετικότητα, απάθεια (72.3%)  και καταθλιπτικά συμπτώματα  (68.0%)[2].

Η αύξηση της ηλικίας αποτελεί το μεγαλύτερο παράγοντα κινδύνου για τη νόσο. Όμως υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου, τους οποίους όμως μπορούμε να τους βάλουμε υπό τον έλεγχό μας, όπως ο διαβήτης και η υπερινσουλιναιμία πιθανόν μέσω των αποτελεσμάτων τους στο μεταβολισμό του βήτα αμυλοειδούς και της αγγειοεγκεφαλικής δυλειτουργίας [3], [4]. Οι διαβητικοί βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθουν νόσο του Αlzheimer  κατά 65%.

Η αγγειακή υπόθεση  για τη νόσο του  Alzheimer που προτάθηκε το  1993  παρέχει ουσιαστικές αποδείξεις ότι οι καρδιαγγειακοί  παράγοντες κινδύνου παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη γνωσιακής έκπτωσης και εμφάνισης της νόσου του Alzheimer κατά τη διάρκεια των γηρατειών.

Η καρδιαγγειακή και η καρωτιδική νόσος, που είναι δύο μείζονες παράγοντες κινδύνου πρόκλησης της νόσου του Alzheimer,  μπορούν ανεξάρτητα να προκαλέσουν τη νόσο, δημιουργώντας χρόνια κακή αιμάτωση του εγκεφάλου, δεκαετίες προτού εκφραστεί οποιαδήποτε γνωσιακή έκπτωση.

Το παθολογοανατομικό υπόστρωμα που συνδέει τη χρόνια εγκεφαλική υπολειτουργία  και τη νόσο του Alzheimer παραμένει αδιευκρίνιστη, αλλά οι υπάρχουσες ενδείξεις μπορεί να δείξουν ότι υπάρχουν ευκαιρίες παρέμβασης και πρόληψης ή καθυστέρησης της άνοιας [5].

Παρά τούτο, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η άνοια (περιλαμβανομένης και της νόσου του Αlzheimer) δεν αποτελεί μέρος της φυσιολογικής γήρανσης του οργανισμού και δεν πρέπει  να δεχόμαστε ότι η διανοητική οξύτητα είναι αναπόφευκτη καθώς γηράσκουμε.

Τρόποι περιορισμού του κινδύνου πρόκλησης νόσου του Alzheimer

Ο κίνδυνος εμφάνισης νόσου του Alzheimer  μπορεί να περιοριστεί σημαντικά, όταν κάνει κανείς θετικές αλλαγές του τρόπου της ζωής του. Πράγματι, αν με τις αλλαγές του τρόπου ζωής καταφέρει κανείς να περιορίσει τις πιθανότητες εκδήλωσης διαβήτη και των καρδιαγγειακών νόσων, μπορεί με τις ίδιες αλλαγές να περιορίσει τις πιθανότητες δημιουργίας νόσου του Alzheimer.

Οι περισσότεροι από τους υγιείς και οξύνοες ογδοντάρηδες και ενενηντάρηδες, πιθανότατα έχουν ακολουθήσει ένα τρόπο υγιούς  ζωής για το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής τους. Αυτοί οι άνθρωποι δεν ήσαν καλότυχοι. Απλώς έκαναν τις καλύτερες επιλογές για να διατηρήσουν την υγεία του σώματος και του πνεύματός τους. Ακολουθώντας έναν υγιή τρόπο ζωής αποτελεί  τον καλύτερο τρόπο  διατήρησης άθιχτης της λειτουργίας του εγκεφάλου, ανεξάρτητα του ΄΄πόσων χρονών΄΄ είσαι. Και τι έκπληξη,  ό,τι είναι καλό για το μυαλό μας είναι επίσης καλό και για την καρδιά και αντιστρόφως.

Σωματική άσκηση: Η σωματική άσκηση μπορεί να προστατεύσει από την ήπια γνωσιακή διαταραχή προάγοντας την παραγωγή νευροπροστατευτικών χημικών ενώσεων, αυξάνοντας τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο, βελτιώνοντας την ανάπτυξη και επιβίωση των νευρώνων, ελαττώνοντας τον κίνδυνο νόσων του καρδιοκυκλοφορικού που μπορεί να έχουν επίπτωση την εγκεφαλική λειτουργία [6].

Η συχνή σωματική άσκηση αυξάνει την αντοχή των νευρικών κυττάρων και των ιστών προς το οξειδωτικό στρες αυξάνει την αγγείωση του εγκεφάλου, το μεταβολισμό της ενέργειας και τη σύνθεση της νευροτροπίνης. Όλα τα παραπάνω παίζουν σημαντικό ρόλο στη νευρογένεση, τη βελτίωση της μνήμης και την πλαστικότητα του εγκεφάλου [7].

Η σωματική άσκηση ενθαρρύνει τον εγκέφαλο  να εργάζεται με τις καλύτερες συνθήκες, ευνοώντας τον πολλαπλασιασμό των νευρικών κυττάρων, ενισχύοντας τις μεταξύ τους διασυνδέσεις και προστατεύοντάς τα από βλάβες.

Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η σωματική άσκηση  επιβραδύνει την  εξέλιξη της νόσου του Alzheimer, τροποποιώντας τον τρόπο, με τον οποίο οι βλαπτικές για τον εγκέφαλο πρωτεΐνες εγκαθίστανται σ'αυτόν (πεπτίδια βήτα αμυλοειδούς). Κατά τον John J. Ratey  μπορεί να υποστρέψεις τη γνωσιακή  έκπτωση κατά 1-15 χρόνια  χρησιμοποιώντας ένα πρόγραμμα μέτριας σωματικής άσκησης 3-4 φορών την εβδομάδα, έστω και αν τις αρχίσει κανείς στη μέση ηλικία.

Έχει βρεθεί ότι τα άτομα που φροντίζουν ασθενείς με τη νόσο του Alzheimer βρίσκονται σε καρδιομεταβολικό κίνδυνο, διότι έχουν περιορισμένες δυνατότητες να ασκηθούν σωματικά.  Πιστεύεται ότι η εφαρμογή προγράμματος σωματικής άσκησης και στα άτομα που φροντίζουν ασθενείς με τη νόσο του Alzheimer θα περιορίσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιομεταβολικής νόσου [8].

Επαρκή επίπεδα βιταμίνης Ε: Τα ανεβασμένα επίπεδα βιταμίνης Ε (τοκοφερόλες και τοκοτριενόλες) έχουν σχετιστεί με την ελάττωση του κινδύνου γνωσιακής διαταραχής στους ηλικιωμένους [12].

Σε πρόσφατη έρευνα βρέθηκε ότι η χορήγηση 2000 IU/ημερησίως άλφα τοκοφερόλης (βιταμίνης Ε) σε άτομα με ήπιου έως μέτριου βαθμού νόσου του Alzheimer, που συγκρίθηκαν με πάσχοντες που έπαιρναν εικονικό φάρμακο επιβραδύνει τη εξέλιξη της νόσου [13].

Πολυφαινόλες του κόκκινου κρασιού: Σε πρόσφατες επιδημιολογικές έρευνες επιδείχτηκε ο προστατευτικός ρόλος των διατροφικών πολυφαινολών των κόκκινων σταφυλιών κατά της νόσου του Alzheimer.

Τα αποτελέσματα πειραματικών ερευνών υποστηρίζουν την υπόθεση ότι οι πολυφαινόλες των κόκκινων σταφυλιών που υπάρχουν στο κόκκινο κρασί μπορεί να δρουν προστατευτικά κατά της νόσου του Alzheimer, περιορίζοντας τη γνωσιακή έκπτωση.

Η ευεργετική δράση των πολυφαινολών του κόκκινου σταφυλιού, όπως αποδείχτηκε πειραματικά οφείλεται εν μέρει στην παρεμβολή τους στη γένεση και συσσώρευση πεπτιδίων β-αμυλοειδούς.
Οι πολυφαινόλες που στοχεύουν τον εγκέφαλο έχει αποδειχτεί ότι περιορίζουν σημαντικά τη δημιουργία πεπτιδίων β-αμυλοειδούς σε καλλιέργειες νευρικών κυττάρων νευρώνων της περιοχής φλοιού-ιπποκάμπου.

Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αυτών των καλλιεργειών έδειξαν ότι επηρεάζεται η συναπτική πλαστικότητα των νευρώνων. Η χορήγηση πολυφαινολών του κόκκινου σταφυλιού σε άτομα με νόσο του Αlzheimer   μπορεί να τους οφελήσει, διότι μπορούν και τροποποιούν πολλούς παράγοντες που οδηγούν στη νόσο, που εξαρτώνται από το β-αμυλοειδές ή δεν εξαρτώνται απ’αυτό.

Η γνώση αυτή δίδει δυνατότητες ανάπτυξης χημικών ενώσεων πολυφαινολών που θα μπορούν να προλάβουν ή να αντιμετωπίσουν  τη νόσο του Alzheimer [14].

Για τους παραπάνω λόγους και μέσα στις καλές συνήθειες εξασφάλισης της υγείας της καρδιάς και του εγκεφάλου είναι χρήσιμη και η κατανάλωση κόκκινου κρασιού σε δόση ασφαλείας. Σήμερα ως δόση ασφαλείας για το κόκκινο κρασί είναι τα 100 γραμμάρια εβδομαδιαίως [15]. Η ποσότητα αυτή όμως δεν προσφέρει επαρκείς ποσότητες πολυφαινολών και ρεσβερατρόλης. Αντι του συμβατικού βιολογικού κρασιού μπορεί κανείς  να χρησιμοποιήσει το βιολογικό, φυσικώς λιαστό, γλυκό, κόκκινο Αγιωργήτικο,  κρασί Νεμέας Gkelanto (Γκελάντο), από το βιολογικό αμπελώνα Γκέλικος, στη Νεμέα, Κορινθίας.

Το Γκελάντο δεν περιέχει πρόσθετα θειώδη, ούτε κάποιο άλλο χημικό συντηρητικό, είναι αφιλτράριστο και συνεπώς καταλληλότατο και για τους πλήρως φυτοφάγους (Vegans). Παίρνοντας κανείς δύο κουταλιές Γκελάντο ημερησίως  προσλαμβάνει τις  πολύτιμες αντιγηραντικές, καρδιοπροστατευτικές και νευροπροστατευτικές ουσίες που υπάρχουν στο Γκελάντο, όπως οι πολυφαινόλες (ρεσβερατρόλη, κουερσετίνη κλπ), ανθοκυανίνες, τανίνες, παίρνοντας ελάχιστη ποσότητα οινοπνεύματος.

Σε περίπτωση όμως που σε κάποιο άτομο δεν αρέσει το κόκκινο κρασί ή δεν επιτρέπεται, για λόγους ειδικούς ιατρικούς,  να καταναλώνει οινοπνευματώδη, μπορεί να μη στερηθεί τα πολύτιμα συστατικά του κόκκινου κρασιού, αν καταναλώνει τις κάψουλες του συμπληρώματος διατροφής  VINOGKELIN .

Kάθε κάψουλα Vinogkelin περιέχει σκόνη αποξηραμένων σπόρων και φλουδών του βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου σταφυλιού από τον αμπελώνα ΄΄Γκέλικος΄΄ στη Νεμέα, Κορινθίας..
Τα βιολογικά σταφύλια ΄΄Γκέλικος΄΄, επειδή είναι ξερικής παραγωγής τα κουκούτσια και οι φλούδες τους περιέχουν  εξαιρετική  πυκνότητα πολυφαινολών, ρεσβερατρόλης και των λοιπών αντιοξειδωτικών.

Παίρνοντας κανείς 2 κάψουλες VINOGKELIN πρωί, μεσημέρι, βράδυ μαζί με το φαγητό του, είναι σαν να πίνει ένα ποτηράκι του φυσικώς λιαστού, βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου Νεμέας  ‘‘Γκελάντο’’, χωρίς όμως να παίρνει το οινόπνευμα.
H κατανάλωση των καψουλών  Vinogkelin  δεν συνοδεύεται από οποιαδήποτε παρενέργεια.

Με αυτό τον τρόπο και εφαρμόζοντας έναν υγιή τρόπο ζωής που περιλαμβάνει και την καθημερινή σωματική άσκηση μπορεί να βοηθηθεί η   πρόληψη  και την καθυστέρηση της εξέλιξης της νόσου του Αlzheimer [10].

Βιβλιογραφία

1. Becker JT. New perspectives on Alzheimer's disease from neuroimagingRev Neurol. 2010 Mar 16;50 Suppl 5:S23-6.
2. Youn JC, Lee DY, Jhoo JH, Kim KW, Choo IH, Woo JI. Prevalence of neuropsychiatric syndromes in Alzheimer's disease (AD). Arch Gerontol Geriatr. 2010 May 25.
3. Stephan BC, Wells JC, Brayne C, Albanese E, Siervo M. Increased Fructose Intake as a Risk Factor For Dementia. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2010 May 26.
4. Carlsson CM. Type 2 diabetes mellitus, dyslipidemia, and Alzheimer's disease. J Alzheimers Dis. 2010;20(3):711-22.
5. de la Torre JC. Vascular risk factor detection and control may prevent Alzheimer's disease. Ageing Res Rev. 2010 Jul;9(3):218-25. Epub 2010 Apr 10.
6. Aarsland D, Sardahaee FS, Anderssen S, Ballard C; Alzheimer's Society Systematic Review group. Is physical activity a potential preventive factor for vascular dementia? A systematic review. Aging Ment Health. 2010 May;14(4):386-95.
7. Radak Z, Hart N, Sarga L, Koltai E, Atalay M, Ohno H, Boldogh I. Exercise plays a preventive role against Alzheimer's disease. J Alzheimers Dis. 2010;20(3):777-83.
8. von Känel R, Mausbach BT, Dimsdale JE, Mills PJ, Patterson TL, Ancoli-Israel S, Ziegler MG, Roepke SK, Harmell AL, Allison M, Grant I. Regular Physical Activity Moderates Cardiometabolic Risk in Alzheimer's Caregivers. Med Sci Sports Exerc. 2010 May 13.
9. de la Torre JC. Vascular risk factor detection and control may prevent Alzheimer's disease. Ageing Res Rev. 2010 Jul;9(3):218-25. Epub 2010 Apr 10.
10. Γκέλης ΔΝ, Γκιολής Α, Καμιλάτος Χ, Συριανός Ν., Παπαδημητρίου Θ, Μενδρινός Δ.  Ιαματικές δυνατότητες του κόκκινου κρασίου. ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΟΡΙΝΘΙΑ, Τεύχος 3, σελ 31-34, 2009.
11.  Ratey J.J. Hagerman Ε.  Spark: The Revolutionary New Science of Exercise and the Brain . Little, Brown and Co, 2008.
Copyright: Dr Dimitrios N. Gelis, Md, DDS, PhD, ORL, Gkelanto, Dictionary of Health and Wellness, Korinthos 2010.
Last Updated (Sunday, 04 March 2012 10:28)
12. Mangialasche F, Solomon A, Kåreholt I, Hooshmand B, Cecchetti R, Fratiglioni Serum levels of vitamin E forms and risk of cognitive impairment in a Finnish cohort of older adults. Exp Gerontol. 2013 Dec;48(12):1428-35. L, Soininen H, Laatikainen T, Mecocci P, Kivipelto M.

13. Dysken MW1, Sano M2, Asthana S3, Vertrees JE4, Pallaki M5, Llorente M6, Love S1, Schellenberg GD7, McCarten JR1, Malphurs J8, Prieto S8, Chen P5, Loreck DJ9, Trapp G10, Bakshi RS10, Mintzer JE11, Heidebrink JL12, Vidal-Cardona A13, Arroyo LM13, Cruz AR14, Zachariah S14, Kowall NW15, Chopra MP15, Craft S16, Thielke S16, Turvey CL17, Woodman C17, Monnell KA18, Gordon K18, Tomaska J1, Segal Y1, Peduzzi PN19, Guarino PD19. Effect of vitamin E and memantine on functional decline in Alzheimer disease: the TEAM-AD VA cooperative randomized trial. JAMA. 2014 Jan 1;311(1):33-44. doi: 10.1001/jama.2013.282834.
14. Pasinetti GM. Novel role of red wine-derived polyphenols in the prevention of Alzheimer's disease dementia and brain pathology: experimental approaches and clinical implications. Planta Med. 2012 Oct;78(15):1614-9. doi: 10.1055/s-0032-1315377.

15.Angela M Wood, et al.  Risk thresholds for alcohol consumption: combined analysis of individual-participant datafor 599 912 current drinkers in 83 prospective studies. Lancet. 2018 Apr 14; 391(10129): 1513–1523. doi: 10.1016/S0140-6736(18)30134-X. Correction in: Lancet. 2018 Jun 2; 391(10136): 2212.