Γκελης Ν. Δημητριος [Δρ],

Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Εμψυχωτής (Medical Life Coach)

Γκελη Αικατερινη

Ιατρός, Ακτινολόγος, Άσσος, Κορινθίας

Γκέλης Δ. Νικόλαος [Δρ}, Κόρινθος

Ψυχολόγος, Κόρινθος .(JavaScript must be enabled to view this email address)

Όποιος επιθυμεί να προσθέσει το κρασί, ακόμη και το βιολογικό κόκκινο κρασί στο διαιτολόγιό του πρέπει πρώτα να συζητήσει με το γιατρό του, αν υπάρχει οποιαδήποτε αντένδειξη να πίνει οινοπνευματώδη.

Όλες οι μέχρι τώρα έρευνες απέδειξαν ότι η μικρή έως μέτρια συχνή κατανάλωση βιολογικού κόκκινου κρασιού για τους υγιείς ενήλικες είναι ευεργετική για τη διατήρηση της υγείας και τη μακροζωία. Παρά τούτο πάντοτε υπάρχει κατά νου η γνώση ότι, όπως για όλα τα οινοπνευματώδη ποτά έτσι και  για το κρασί οποιουδήποτε τύπου και ποιότητας υπάρχουν αντενδείξεις στην κατανάλωσή του.

Υπενθυμίζεται ότι το κρασί, όταν πίνεται σε επικίνδυνες μεγάλες ποσότητες καθημερινά, εκτός του ότι  είναι εθιστικό και μπορεί να οδηγήσει στον αλκοολισμό, είναι ικανό να καταστρέψει την υγεία.

Η επικίνδυνη και βλαπτική λήψη οινοπνευματωδών ποτών αντιμετωπίζεται καθημερινά, στα επείγοντα περιστατικά των νοσοκομείων σε ποσοστό 12%, τουλάχιστον στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εξάλλου το 20% των εισαγωγών ασθενών στα νοσοκομεία για παθήσεις που δεν έχουν σχέση με το οινόπνευμα, πίνουν με επικίνδυνο τρόπο.

Η συνεχής επικίνδυνη και βλαπτική χρήση οινοπνευματωδών ποτών μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση και ανοχή προς το οινόπνευμα με αποτέλεσμα η απότομη διακοπή της χρήσης να οδηγεί στην εκδήλωση του συνδρόμου διακοπής του οινοπνεύματος. Η συχνή, υπερβολική χρήση κρασιού προκαλεί ορισμένες παθολογικές αλλαγές στον εγκέφαλο και διαταραχή της σωματικής και ψυχικής υγείας και βάζει σε κίνδυνο τον χρήστη να γίνει αλκοολικός.

Αν και το ένα ποτήρι του κρασιού για τις ενήλικες γυναίκες και το πολύ δύο ποτήρια του κρασιού για τους άνδρες την ημέρα έχουν επωφελές για την υγεία αποτέλεσμα, η λήψη πάνω από 3 ποτήρια του κρασιού μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες ενέργειες για την υγεία.

Τα δύο ποτήρια του κόκκινου κρασιού τείνουν να αυξήσουν τον καρδιακό ρυθμό, τη δράση του συμπαθητικού συστήματος, την αύξηση της προσφοράς αίματος στην αντλία της καρδιάς και γενικά οδηγούν τον οργανισμό σε συνθήκες ζορίσματος του κυκλοφορικού συστήματος.

Η καθημερινή χρήση περισσοτέρων των τριών ποτηριών του κρασιού εκθέτουν τον οργανισμό σε υψηλότερους κινδύνους πρόκλησης καρδιοπάθειας, αγγειοεγκεφαλικού επεισοδίου και χρόνια αύξηση της αρτηριακής πίεσης (υπέρταση).

Έτσι λοιπόν, αν κάποιος πίνει ένα-δύο ποτήρια κρασί κάθε μέρα για να προλάβει μια καρδιοπάθεια, αν πίνει μεγαλύτερες ποσότητες μπορεί να βάλει την καρδιά του σε κίνδυνο.

Η χρόνια λήψη τριών ποτηριών και πάνω οποιουδήποτε αλκοολούχου ποτού ημερησίως μπορεί να οδηγήσει σε καρδιομυοπάθεια, υπέρταση, εγκεφαλική αιμορραγία, καρδιακή αρρυθμία ή ακόμη και αιφνίδιο θάνατο.

Είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς τις παρενέργειες της κατανάλωσης του κρασιού, διότι μερικές απ’αυτές μπορεί να επιδεινώσουν ορισμένες παθολογικές καταστάσεις.
Αν κάποιος έχει προδιάθεση για τις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις, ή έχει ιστορικό τέτοιων καταστάσεων ή έχει οικογενειακό ιστορικό τέτοιων παθολογικών καταστάσεων,. τότε αντενδείκνυται να καταναλώνει κρασί και λοιπά οινοπνευματώδη

Λήψη φαρμάκων
Πολλοί άνθρωποι παίρνουν φάρμακα, που μπορεί να αλληλεπιδρούν με τo οινόπνευμα του κρασιού. Γιαυτό οποιοσδήποτε είναι υποχρεωμένος να πάρει κάποιο φάρμακο για θεραπευτικούς λόγους είναι επιβεβλημένο να διαβάζει το φύλλο οδηγιών για το χρήστη του φαρμάκου και να αναζητάει, αν το φάρμακο μπορεί να ληφθεί ταυτόχρονα με το οινόπνευμα ή αν αντενδείκνυται η λήψη οινοπνεύματος με την πάθηση του [1].

Υπερβαρα άτομα που κάνουν δίαιτα απώλειας βάρους
Άλλοι άνθρωποι  προκειμένου να χάσουν βάρος, διότι είναι υπέρβαροι, πρέπει να προσθέτουν τις θερμίδες που θα καταναλώσουν πίνοντας βιολογικό κόκκινο κρασί με τις συνολικές θερμίδες που πρέπει να καταναλώνουν καθημερινά με τη διατροφή τους.
Τα άτομα που επιδιώκουν να χάσουν βάρος θα πρέπει να συναθροίζουν τις θερμίδες των τροφών με αυτές του κρασιού.

Το κρασί περιέχει σάκχαρα που του προσδίδουν θερμίδες (λεπτομέρειες βλέπε: Μάθετε  πόσες θερμίδες προσλαμβάνονται με την ποσότητα του κρασιού που θα πιείτε ). Η κατάχρηση του κρασιού συμβάλλει στην αύξηση του βάρους. Παραδείγματος χάριν ένα ποτήρι κόκκινου ή άσπρου κρασιού των 150ml παρέχει 120 θερμίδες τα 4 ποτήρια παρέχουν 480 θερμίδ [2].

Νόσοι του ήπατος και έλκος του στομάχου
Δεν συνιστάται η χρήση, όχι μόνο κόκκινου κρασιού, αλλά οποιουδήποτε οινοπνευματώδους ποτού από άτομα που πάσχουν από νόσους του ήπατος και έλκος του γαστρεντερικού τους συστήματος.

Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων οινοπνεύματος αναγκάζει το ήπαρ να υπερλειτουργεί για πολλά χρόνια και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία του ήπατος μέσα σε μερικά χρόνια. η κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών οδηγεί στη δημιουργία νόσων του ήπατος, λοίμωξη του ήπατος ή κίρρωση του ήπατος.
Τα άτομα με ηπατικές παθήσεις απαγορεύεται να πίνουν οινοπνευματώδη ποτά [3,4].

Αλκοολική νόσος του σκελετού
Οι ασθενείς που πάσχουν από αλκοολική νόσο του σκελετού τους ή καρδιακή μυοπάθεια πρέπει να αποφεύγουν τα οινοπνευματώδη. Ένα δευτερογενές επακόλουθο του αλκοολισμού είναι η οστεοπόρωση, ενώ η χρόνια κατάχρηση οινοπνευμαυωδών ποτών αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για πρόκληση οστεοπόρωσης [5].

Εγκυμοσύνη
Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν τελείως την κατανάλωση οποιουδήποτε οινοπνευματώδους ποτού.
Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να απέχουν από τη χρήση οποιουδήποτε οινπνευματώδους ποτού κατά τη διάρκεια όλης της κυήσεως. Η κατανάλωση, ακόμη και μικρής ποσότητας οινοπνεύματος, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνουν τον κίνδυνο γέννησης με διαμαρτίες της διάπλασης και θάνατο του εμβρύου και αλκοολικό σύνδρομο εμβρύου [fetal alcohol syndrome]..

Το οινόπνευμα προκαλεί ποικίλες παρενέργειες στο αγέννητο έμβρυο, που επηρεάζουν τη σωματική και τη διανοητική του υγεία, γενιούνται ελλειποβαρή με παράδοξα χαρακτηριστικά του προσώπου, εκδηλώνουν μαθησιακές δυσχέρειες αργότερα και προβληματική συμπεριφορά, σε σύγγκριση με παιδιά μητέρων που απείχαν από το οινόπνευμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Ακόμη και οι πολύ μικρές ποσότητες οινοπνεύματος, αν καταναλωθούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να δημιουργήσουν νευροσυπεριφορικά αποτελέσματα, πολλά από τα οποία διαρκούν εφόρου ζωής. Δεν υπάρχουν ασφαλείς ποσότητες κατανάλωσης οινοπνεύματος από τις εγκύο [6].

Αποθεραπευθέντες από αλοκοολισμό
Τα άτομα που έχουν αποθεραπευτεί από τον αλκοολισμό και έχουν απεξαρτηθεί από το οινόπνευμα απαγορεύεται κατηγορηματικά να καταναλώσουν οποιοδήποτε οινοπνευματώδες ποτό.

Σοβαρές χρόνιες παθήσεις
Τα άτομα που πάσχουν από οποιαδήποτε σοβαρή χρόνια νόσο θα πρέπει πρώτα να συμβουλεύονται το γιατρό τους, αν επιθυμούν να καταναλώνουν οποιοδήποτε οινοπνευματώδες ποτό.

Δαβρωμένα δόντια
Τα άτομα με ευαίσθητα δόντια πρέπει να αποφεύγουν το κρασί και τα λοιπά οινοπνευματώδη, διότι το οξύ που περιέχει το κρασί αποφλοιώνει την αδαμαντίνη των δοντιών, η οποία έχει ήδη υποστεί διαβρώσεις και τριβές και προδιαθέτει τα δόντια να αναπτύξουν τερηδόνα. Τούτο φαινόμενο αυτό γίνεται εμφανέστερο, όταν υπάρχει υποβιταμίνωση D3.

Το να βουρτσίσει κανείς τα δόντια του αμέσως μετά τη λήψη κρασιού πρέπει να αποφεύγεται, διότι η οδοντόβουρτσα, ιδίως η σκληρή και μέτριας σκληρότητας τριχών επιδεινώνει τη διαβρωτική δράση του οξέος του κρασί πάνω στα δόντια [7].

Αλλεργία στα θειώδη και δυσανεξία στο κόκκινο κρασί
Τα συμβατικά ή τα βιολογικά κρασιά με πρόσθετα θειώδη μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις σε ορισμένα άτομα που έχουν υπερευαισθησία στα θειώδη χημικά συντηρητικά των κρασιών.

Τα λευκά και ακόμη περισσότερο τα ροδόχρωμα (ροζέ) περιέχουν μεγαλύτερη περιεκτικότητα θειωδών, σε σχέση με τα κόκκινα κρασιά Ελάχιστοι οινοπαραγωγοί τολμούν να φτιάξουν βιολογικό κόκκινο κρασί χωρίς πρόσθετα θειώδη.

Υπενθυμίζεται ότι ακόμη και σ’αυτές τις περιπτώσεις που δεν έχουν προστεθεί θειώδη σ’ένα βιολογικό κόκκινο κρασί, το κρασί από μόνο του χημειοσυνθέτει φυσικά θειώδη σε πολύ μικρές ποσότητες βέβαια, που συνήθως είναι ακίνδυνες για τα αλλεργικά άτομα στα θειώδη.

Μεταξύ των αλλεργικών αντιδράσεων που μπορεί να εκδηλώσουν τα άτομα, που είναι αλλεργικά στα θειώδη είναι ασθματικές κρίσεις, αλλεργική ρινίτιδα (μπούκωμα, καταρροή, φταρνίσματα;, καταρροή της μύτης), κνίδωση, ναυτία, ακόμη και αναφυλακτικό σοκ, σπανιότατα.

Η δυσανεξία στο κρασί είναι συνήθης [(8.9%των ανδρών και 5.2% των γυναικών]. Η δυσανεξία σε οποιοδήποτε κρασί σεν προκαλείται με τη μεσολάβηση αλλεςργικών ανοσολογικών μηχανισμών, αλλά αποδίδεται σε δυσανεξία προς το οινόπνευμα, τις βιογενείς αμίνες ή άλλα συστατικά του κρασιού. Οι συνηθέστερες αντιδράσεις δυσανεξίας που έχουν αναφερθεί είναι η ερυθρλοτητα με αύξηση της θερμοκρασίας του προσώπου [flushing], κνησμός και μπούκωμα της μύτης [8, 9].

Χρόνιες κεφαλαλγίες και ημικρανίες
Σε μεγάλες αναδρομικές μελέτες που έχουν γίνει τα τελευταία 20 χρόνια , το ένα τρίτο των ημικρανιακών ασθενών ανέφερε ότι θεωρούν το οινόπνευμα, ως πυροδοτικό της ημικρανίας, τουλάχιστον συμπτωματικά. Όμως μόνο το 10% των ημικρανιακών ασθενών ανέφερε ότι το οινόπνευμα τους πυροδοτούσε την ημικρανιακή κρίση, συχνά. 

Τα άτομα που παραπονούνται για συχνούς πονοκεφάλους και ημικρανία πρέπει να προσέχουν αν πυροδοτεί η χρήση κόκκινου ή άλλου τύπου κρασιού αυτές τις κεφαλαλγίες.

Τόσο το κόκκινο, όσο και το λευκό κρασί μπορούν να πυροδοτήσουν μια κρίση ημικρανίας, στα άτομα που πάσχουν από ημικρανία, που υποτροπιάζει.

Το γεγονός ότι λίγοι κεφαλαλγικοί ασθενείς δεν ανέχονται τα οινοπνευματώδη ποτά, αυτό δεν δικαιολογεί την άποψη ότι το οινόπνευμα είναι ο κύριος πυροδοτιτής της κεφαλαλγικής κρίσης και ότι πρέπει να υπάρχει απόλυτη αποχή απ’αυτό.

Έχει παρατηρηθεί ότι οι μικρές δόσεις οινοπνεύματος μπορεί να έχουν επωφελές αποτέλεσμα για τα άτομα που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρδιοκυκλοφορικής νόσου [10].

Υπερτριγλυκεριδαιμία

Οι ασθενείς με υπερτριγλυκεριδιαιμία συνιστάται γενικά να αποφεύγουν το οινόπνευμα, έστω και αν η κατανάλωση κόκκινου κρασιού είναι καρδιοπροστατευτική.Το οινόπνευμα αυξάνει παροδικά τα επίπεδα των τριγλυκεριοδίων στο αίμα με φυσιολογικό λιπιδαιμικό προφί [11].

Η η χρόνια κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών (>60 g/day) παραμένει επικίνδυνη επειδή σχετίζεται  με αύξηση των επιπέδων των τριγλυκεριδίων στο αίμα, αύξηση του κινδύνου καρδιοκυκλοφορικής νόσου, αλκοολικού λιπώδους ήπατος, και παγκρεατίτιδας.

Παρά τούτο η μικρή έως μέτρια κατανάλωση βιολογικού κόκκινου κρασιού μπορεί να σχετίζεται με ελάττωση των τριγλυκεριδίων στο αίμα, που ταυτόχρονα  αυξάνει τα επίπεδα της HDL (καλής χοληστερόλης) και μπορεί να προστατεύσει από τις καρδιοπάθειες.  Γενικά όμως σε ασθενείς με υπερτριγλυκεριδαιμία συνιστάται ο περιορισμός της κατανάλωσης ή η διακοπή των οινπνευματωδών ποτών [12, 13].

Ψυχικές διαταραχές
Αντενδείκνυται η χρήση οινοπνευματωδών από άτομα με ψυχική διαταραχή, όπως: κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή, διαταραχή έλλειψης προσοχής,
διαταραχή πανικού, διαταραχή κοινωνικού άγχους, αγοραφοβία, διαταραχές της προσωπικότητας [14].

Παθολογικό ροχαλητό και άπνοιες στον ύπνο
Τα άτομα με παθολογικό ροχαλητό και κρίσεις άπνοιας στον ύπνο που πάσχουν από υπνιλία την επομένη ημέρα πρέπει να αποφεύγουν το οινόπνευμα, διότι αυτό επιδεινώνει την κατάστασή τους [15].

Διάφορες άλλες αντενδείξεις
Άλλες αντενδείξεις που έχει η κατανάλωση κρασιού είναι οι διαταραχές του ύπνου, , οι στομαχικές λοιμώξεις και έλκη, , η υπέρταση ή άλλες καρδιοπάθειες, οι διαταραχές της μνήμης, οικογενειακό ιστορικό νόσου του Alzheimer, σεξουαλικά προβλήματα (στυτική δυσλειτουργία, οικογενειακό ιστορικό καρκίνων, άνοιας ή αλκοολισμού.

Βιβλιογραφία
1. Zanjani F1, Hoogland AI, Downer BG. Alcohol and prescription drug safety in older adults. Drug Healthc Patient Saf. 2013;5:13-27.
2. Nielsen SJ1, Kit BK, Fakhouri T, Ogden CL. Calories consumed from alcoholic beverages by U.S. adults, 2007-2010. NCHS Data Brief. 2012 Nov;(110):1-8.
3. Orman ES1, Odena G, Bataller R. Alcoholic liver disease: pathogenesis, management, and novel targets for therapy.J Gastroenterol Hepatol. 2013 Aug;28 Suppl 1:77-84.
4. Hammerich L, Tacke F. Eat more carrots? Dampening cell death in ethanol-induced liver fibrosis by β- carotene. Hepatobiliary Surg Nutr. 2013 Oct;2(5):248-51.
5. Mikosch P Alcohol and bone. Wien Med Wochenschr. 2014 Jan;164(1-2):15-24. Epub 2014 Jan 30.
6. Skagerstróm J1, Chang G, Nilsen P. Predictors of drinking during pregnancy: a systematic review. J Womens Health (Larchmt). 2011 Jun;20(6):901-13.
7. George R, Chell A, Chen B, Undery R, Ahmed H.
    Dental Erosion and Dentinal Sensitivity amongst Professional Wine Tasters in South East Queensland, Australia. ScientificWorldJournal. 2014 Jan 16;2014:516975.
8. Hofmeister M. Substances used in wine clarification as potential allergens. Dtsch Arztebl Int. 2013 Jan;110(3):39. doi: 10.3238/arztebl.2013.0039a. Epub 2013 Jan 18.
9. Wigand P1, Blettner M, Saloga J, Decker H. Prevalence of wine intolerance: results of a survey from Mainz, Germany. Dtsch Arztebl Int. 2012 Jun;109(25):437-44.
10. Alessandro Panconesi. Alcohol and migraine: trigger factor, consumption, mechanisms. A review. J Headache Pain. Feb 2008; 9(1): 19–27.
11. Pownall HJ1, Ballantyne CM, Kimball KT, Simpson SL, Yeshurun D, Gotto AM Jr. Effect of moderate alcohol consumption on hypertriglyceridemia: a study in the fasting state. Arch Intern Med. 1999 May 10;159(9):981-7.
12. Klop B1, do Rego AT, Cabezas MC. Alcohol and plasma triglycerides. Curr Opin Lipidol. 2013 Aug;24(4):321-6.
13. Brien SE1, Ronksley PE, Turner BJ, Mukamal KJ, Ghali WA. Effect of alcohol consumption on biological markers associated with risk of coronary heart disease: systematic review and meta-analysis of                     interventional studies. BMJ. 2011 Feb 22;342:d636.
14. Pacek LR1, Storr CL, Mojtabai R, Green KM, La Flair LN, Alvanzo AA, Cullen BA, Crum RM. Alcohol Dependence and Anxiety Disorders: A National Survey.Comorbid.J Dual Diagn. 2013;9(4). 15.
15. Berg S. Obstructive sleep apnoea syndrome: current status. Clin Respir J. 2008 Oct;2(4):197-201.