Είστε εδώ

Η ΔΙΑΒΗΤΟΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΗΣ ΕΩΣ ΜΕΤΡΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΕ ΜΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ©

Γκελης Ν. Δημητριος [Δρ],
Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Εμψυχωτής (Medical Life Coach)
Σαμαν Ραγιντ-Αντωνιος, Αλιβερι, Ευβοιας
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος
Σπαντιδέας Αναστάσιος [Δρ]
Ιατρός, Παθολόγος, Κλινικός Φαρμακολόγος, Άνω Γλυφάδα Αττικής
Γκελη Αικατερινη
Ιατρός, Ακτινολόγος, Άσσος, Κορινθίας
ΚΛΟΥΤΣΟΣ ΤΕΩΡΓΙΟΣ, Δρ
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Διευθυντής της ΩΡΛ Κλινικής του Τζανείου Νοσοκομείου ΠειραιώςΠειραιεύς
Λυτρίδης Κωνσταντίνος
Ιατρός, Ωτορινολαρυγγολόγος, Λειβαδιά, Βοιωτίας

H καθ’ έξιν ελαφρά έως μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος ημερησίως σχετίζεται με περιορισμό των κινδύνων της συνολικής θνησιμότητας, της νόσου των στεφανιαίων,  του σακχαρώδους διαβήτη, της συμφορητικής καρδιοπάθειας και του αγγειοεγκεφαλικού επεισοδίου.

Παρά τούτο η κατανάλωση μεγαλυτέρων ποσοτήτων οινοπνεύματος σχετίζονται με αύξηση του κινδύνου  καρδιαγγειακής νόσου.
Πράγματι μετά το κάπνισμα και την παχυσαρκία η υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών είναι η τρίτη κύρια αιτία προώρου θανάτου στις ΗΠΑ.

Από τους διάφορους τρόπους πρόσληψης οινοπνεύματος η μικρή έως μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος και ιδίως του κόκκινου κρασιού πριν ή κατά τη διάρκεια του νυχτερινού γεύματος σχετίζεται με τον μεγαλύτερο περιορισμό παθολογικών εκδηλώσεων από το καρδιοκυκλοφορικό σύστημα [1].

Μέχρι πρό τινος, βάσει πολυάριθμων μελετών του παρελθόντος, υπήρχε η οδηγία ότι, αρκούσε  η καθημερινή κατανάλωση  κόκκινου κρασιού από τους ενηλίκους άνδες σε ποσότητα 1-2 του κρασιού και για τις ενήλικες γυναίκες 1 ποτηράκι του κρασιού, για να προσλάβει κανείς ευεργετικές για τη διατήρηση της υγείας πολυφαινόλες και λοιπά αντιοξειδωτικά του κόκκινου κρασιού,  εφόσον φυσικά δεν υπάρχουν αντενδείξεις, που μπορεί να τις εντοπίσει ο γιατρός του καθενός.

Σήμερα αμφισβητούνται τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών   από τη μελέτη που έγινε σε 599. 912 συστηματικούς καταναλωτές οινοπνεύματος, χωρίς καρδιοκυκλοφορική νόσο, που δημοσιεύτηκε το 2018 στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό Lancet. Η συγκριτική μελέτη της κατανάλωσης κρασιού >0 – ≤100 g εβδομαδιαίως προς την εβδομαδιαία κατανάλωση >100 – ≤200 g, >200 – ≤350 g ή >350 g περιορίζει το προσδόκιμο ζωής στην ηλικά των 40 ετών, περίπου 6 μήνες, 1-2 έτη, ή 4-5 έτη αντιστοίχως.

Συνοπτικά η μελέτη αυτή έδειξε ότι οι συστηματικοί καταναλωτές κρασιού, για να ελαχιστοποιηθεί ο  κίνδυνος  της θνησιμότητας, από οποιαδήποτε αιτιολογία, η μεγαλύτερη επιτρεπόμενη ποσότητα κατανάλωσης κρασιού είναι τα 100 γραμμάρια την εβδομάδα [13].

Επίσης σε μιαν άλλη  εκτεταμένη μελέτη αναφέρεται ότι, η κατανάλωση οινοπνεύματος είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου νοσηρότητας και αιτιών ουσιαστικής απώλειας της υγείας.
Βρέθηκε ότι, αυξάνει ο κίνδυνος θνησιμότητας από όλες τις αιτίες, και ιδιαίτερα από τον  καρκίνο,  αυξάνοντας την καταναλισκόμενη ποσότητα οινοπνεύματος, ενώ τα επίπεδα κατανάλωσης οινοπνεύματος που ελαχιστοποιύν την απώλεια της υγείας είναι τα μηδενικά.
Αυτά τα ερευνητικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι θα χρειαστούν να γίνουν αναθεωρήσεις στην πολιτική ελέγχου κατανάλωσης των οινπνευματωδών, καταβάλλοντας προσπάθειες να πεισθεί το κοινό να περιορίσει τη συνολική κατανάλωση οινπνευματωδών
[14].

Διαβητοπροστασία από λήψη τροφικών αντιοξειδωτικών

Έχει αποδειχτεί ότι η κατανάλωση φρούτων (μικρών ποσοτήτων) και λαχανικών (μεγαλύτερων ποσοτήτων) περιορίζει τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου, ορισμένων τύπων καρκίνου και του σακχαρώδους διαβήτη.  Το πιθανόν είναι ότι  τα αντιοξειδωτικά συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό σ’αυτό το προστατευτικό αποτέλεσμα.

Όπως βρέθηκε σε γυναίκες της Νορβηγίας τα κυριότερα τρόφιμα, η κατανάλωση των οποίων συμβάλλει στην αύξηση του αντιοξειδωτικού φορτίου του οργανισμού είναι ο καφές, το τσάι, το κόκκινο κρασί, οι μύρτιλλοι (blueberries),τα καρύδια, πορτοκάλια, γαρύφαλλα και τα μπρόκολα [2].

Διαβητοπροστατευτική δράση των πολυφαινολών

Οι πολυφαινόλες είναι φυσικές χημικές ενώσεις με ευρύ φάσμα βιολογικών δράσεων δυνητικά ευεργετικών για την ανθρώπινη υγεία. Το κόκκινο κρασί και ιδίως το βιολογικό περιέχει μεγάλες ποσότητες πολυφαινολών, που προέρχονται από  τις φλούδες και τους σπόρους των κόκκινων σταφυλιών, όπως το βιολογικό κόκκινο Αγιωργίτικο ''Γκέλικος'' και βγαίνουν στο μούστο κατά τη διάρκεια της αλκοολικής ζύμωσης.

Οι πολυφαινόλες του κόκκινου κρασιού έχει αποδειχτεί ότι έχουν καρδιοπροστατευτικές, αντικαρκινογονικές , αντιδιαβητικές, νευροπροστατευτικές, ορμονικές, αντιμικροβιακές και άλλες ευεργετικές δράσεις επί της ανθρώπινης υγείας [3].

Η συμβολή του βιολογικού κόκκινου κρασιού στην πρόληψη του διαβήτη τύπου 2

Ενώ είναι κλινικά αναγνωρισμένο ότι ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να είναι μια επιπλοκή του αλκοολισμού,  εν τούτοις κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι ετών έχει βρεθεί σε προοπτικές μελέτες ένας σημαντικός περιορισμός  του κινδύνου εκδήλωσης σακχαρώδους διαβήτης στους καταναλωτές μικρής έως μέτριας ποσότητας οινοπνεύματος.

Από τις υπάρχουσες προοπτικές μελέτες σε λίγες έχει βρεθεί μια αναμφισβήτητη  θετική σχέση μεταξύ της κατανάλωσης οινοπνεύματος και της συχνότητας του σακχαρώδους διαβήτη.

Σε ένα μεγάλο αριθμό προοπτικών μελετών έχει βρεθεί  αντίστροφη συσχέτιση, δηλαδή, τυπικά ένας περιορισμός του κινδύνου κατά 40%, αφού είχαν τεθεί υπό έλεγχο άλλοι μείζονες παράγοντες κινδύνου πρόκλησης σακχαρώδους διαβήτη.

Μελέτες που έγιναν σε μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες επαγγελματιών δεν βρέθηκε κάποιος αυξημένος κίνδυνος πρόκλησης σακχαρώδους διαβήτη σε βαριούς χρήστες οινοπνευματωδών ποτών. Όμως σ’ αυτές τις ομάδες περιλαμβανόταν μικρός αριθμός βαριών καταναλωτών οινοπνευματωδών.

Τα άτομα που καταναλώνουν συχνά μέτριες ποσότητες οινοπνευματωδών  έχει αναφερθεί ότι σχετίζονται με μικρότερο κίνδυνο να εκδηλώσουν σακχαρώδη διαβήτη σε σύγκριση με τα άτομα που δεν πίνουν συχνά.
Υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες αναφορές για τη σημασία του τύπου του οινοπνευματώδους ποτού που καταναλώνει κάποιος και για το αν το αποτέλεσμα της δράσης του οινοπνεύματος διαφέρει ανάλογα με το σωματικό βάρος του πότη.

Τα συμπεράσματα αυτών των μελετών δείχνουν, όπως άλλωστε αυτό συμβαίνει και σε πολλές άλλες χρόνιες παθήσεις  ότι υπάρχει μια πολύ λεπτή ισορροπία μεταξύ των ευεργετικών και των βλαπτικών αποτελεσμάτων του οινοπνεύματος στη συχνότητα του σακχαρώδους διαβήτη.

Η κατανάλωση μέτριας ποσότητας οινοπνεύματος και μάλιστα του βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου κρασιού  σχετίζεται με περιορισμό του κινδύνου εκδήλωσης σακχαρώδους διαβήτη, ενώ η κατανάλωση μεγαλυτέρων ποσοτήτων σχετίζεται με αύξηση του κινδύνου [4].

Σύμφωνα με τις υπάρχουσες επιδημιολογικές έρευνες η μέτρια χρήση κόκκινου κρασιού  περιορίζει τη θνησιμότητα από παθήσεις του καρδιοκυκλοφορικού συστήματος και ελαττώνει τη συχνότητα του σακχαρώδους διαβήτη σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο αλκοολούχο ποτό.

Έχει βρεθεί ότι αυτές οι ευεργετικές δράσεις του κόκκινου κρασιού οφείλονται κυρίως στις πολυφαινόλες που περιέχει, οι οποίες διατηρούν σταθερά τα επίπεδα της γλυκόζης νηστείας, ενώ ελαττώνουν τη μέση προσαρμοσμέρνη ινσουλίνη του πλάσμνατος  και την αντίσταση της ινσουλίνης. Επίσης το κόκκινο κρασί αυξάνει τη χοληστερόλη  HDL, την απολιποπρωτείνη Α-Ι και A-II και ελαττώνει την λιποπρωτείνη (a) [5].

Στρατηγικές περιορισμού των κινδύνων πρόκλησης σακχαρώδους διαβήτη.

Οι έρευνες έχουν καταλήξει ότι δεν υπάρχει κάποια παγκόσμια διατροφική στρατηγική για την πρόληψη ή την καθυστέρηση της εκδήλωσης του διαβήτη.

Ταυτόχρονα με τη διατήρηση του ιδεώδους σωματικού βάρους και  την καθημερινή σωματική άσκηση  η χρησιμοποίηση μια συνετής δίαιτας (λήψη τροφών φυτικής προελεύσεως, ελαττωμένη ποσότητα κόκκινου κρέατος, προϊόντων κρέατος, ζάχαρης, γλυκισμάτων, γαλακτοκομικών υψηλής περιεκτικότητος σε λίπος  και επεξεργασμένων δημητριακών ή τη χρήση της Μεσογειακής δίαιτας, που περιέχει ελαιόλαδο, λαχανικά, φρούτα (μικρές ποσότητες), πλήρεις σπόρους, καρύδια, αμύγδαλα, φουντούκια, γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών,  κατανάλωση συχνής μέτριας ποσότητας βιολογικού κόκκινου κρασιού φαίνεται ότι είναι η ασφαλέστερη στρατηγική  για την ελάττωση του κινδύνου πρόκλησης σακχαρώδους διαβήτη , ιδιαίτερα μάλιστα όταν οι διατροφικές συστάσεις λαμβάνουν υπόψη τις εξατομικευμένες προτιμήσεις, πράγμα που επιτρέπει τη μακροχρόνια συμμόρφωση προς αυτές, όσων τις εφαρμόζουν [6] .

Το οινόπνευμα φαίνεται ότι επηρεάζει το μεταβολισμό των υδατανθράκων. Η κατανάλωση μέτριας ποσότητας οινοπνεύματος από τους άνδρες και τις γυναίκες σχετίζεται διαβητοπροστατευτικό αποτέλεσμα [7, 8].

Σε μια τυχαιοποιημένη διασταυρουμένη κλινική δοκιμή που έγινε σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες βρέθηκε ότι η μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος  σχετιζόταν με με την ελάττωση των συγκεντρώσεων των  και αύξηση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη [9, 10].

Τα αποτελέσματα του οινοπνεύματος σε διαβητικούς ασθενείς  δεν έχουν πλήρως ξεκαθαριστεί. Η μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος από διαβητικά άτομα  δεν τους προκαλεί οξεία επιδείνωση της γλυκαιμίας και μπορεί να προκαλέσει  μια μέτρια ελάττωση της γλυκόζης του πλάσματος [11].

Στα άτομα με διαβήτη τύπου 1 η υπερβολική λήψη οινοπνεύματος  μπορεί να προκαλέσει σοβαρή υπογλυκαιμία [12].

Παρά τούτο τα αποτελέσματα της γλυκαιμίας και της λιπαιμίας επί χρόνιας κατανάλωσης οινοπνεύματος από διαβητικούς δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί.

Σε περίπτωση που κάποιος έχει δυσανεξία στο οινόπνευμα ή στο κόκκινο κρασί μπορεί να προσλάβει, τα ευεργετικά για την υγεία, συστατικά του κόκκινου κρασιού,  καταναλώνοντας τις κάψουλες του συμπληρώματος διατροφής  Βινογκελίν [Vinogkelin], που περιέχουν αποξηραμένη σκόνη των σπόρων και των φλουδών του βιολογικού κόκκινου Αγιωργίτικου σταφυλιού Νεμέας από τον αμπελώνα  ''Γκέλικος''.

Ως γνωστόν στις φλoύδες και τους σπόρους του κόκκινου σταφυλιού υπάρχουν τεράστιες ποσότητες πολυφαινολών και ρεσβερατρόλης.

Παίρνοντας κανείς καθημερινά 3-6 κάψουλες Βινογκελίν προσλαμβάνει επαρκείς ποσότητες πολυφαινολών (ρεσβερατρόλη, κλπ), ανθοκυανινών και τανινών, χωρίς να προσλαμβάνει οινόπνευμα.

 

Bιβλιογραφική Τεκμηρίωση

1. O'Keefe JH1, Bhatti SK2, Bajwa A2, Dinicolantonio JJ2, Lavie CJ3. Alcohol and Cardiovascular Health: The Dose Makes the Poison…or the Remedy. Mayo Clin Proc. 2014 Mar;89(3):382-393. doi: 10.1016/j.mayocp.2013.11.005.
2. Qureshi SA, Lund AC, Veierød MB, Carlsen MH, Blomhoff R, Andersen LF, Ursin G1. Food items contributing most to variation in antioxidant intake; a cross-sectional study among Norwegian women. BMC Public Health. 2014 Jan 16;14:45. doi: 10.1186/1471-2458-14-45.
3. Rastija V. An overview of innovations in analysis and beneficial health effects of wine polyphenols. Mini Rev Med Chem. 2011 Dec;11(14):1256-67.
4. Conigrave KM1, Rimm EB. Alcohol for the prevention of type 2 diabetes mellitus? Treat Endocrinol. 2003;2(3):145-52.
5. Chiva-Blanch G1, Urpi-Sarda M, Ros E, Valderas-Martinez P, Casas R, Arranz S, Guillén M, Lamuela-Raventós RM, Llorach R, Andres-Lacueva C, Estruch R. Effects of red wine polyphenols and alcohol on glucose metabolism and the lipid profile: a randomized clinical trial. Clin Nutr. 2013 Apr;32(2):200-6. doi: 10.1016/j.clnu.2012.08.022. Epub 2012 Sep 3.
6. Salas-Salvadó J1, Martinez-González MÁ, Bulló M, Ros E. The role of diet in the prevention of type 2 diabetes. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2011 Sep;21 Suppl 2:B32-48. doi: 10.1016/j.numecd.2011.03.009. Epub 2011 Jul 13.
7. Conigrave KM, Hu BF, Camargo CA, Jr., Stampfer MJ, Willett WC, Rimm EB. A prospective study of drinking patterns in relation to risk of type 2 diabetes among men. Diabetes. 2001;50:2390–2395. [PubMed]
8. Nakanishi N, Suzuki K, Tatara K. Alcohol consumption and risk for development of impaired fasting glucose or type 2 diabetes in middle-aged Japanese men. Diabetes Care. 2003;26:48–54. [PubMed]
9.  Beulens JWJ, Grobbee DE, Stolk RP, Hendricks HFJ, Van der Schouw YT, Bots ML. Alcohol consumption and risk of type 2 diabetes among older women. Diabetes Care. 2005;28:2933–2938. [PubMed]
10. Davies MJ, Baer DJ, Judd JT, Brown ED, Campbell WS, Taylor PR. Effects of moderate alcohol intake on fasting insulin and glucose concentrations and insulin sensitivity in postmenopausal women. JAMA. 2002;287:2559–2562. [PubMed]
11. Howard AA, Arnsten JH, Gourevitch MN. Effect of alcohol consumption on diabetes mellitus. Ann Intern Med. 2004;140:211–219. [PubMed]
12. Arky RA, Veverbrants E, Abramson EA. Irreversible Hypoglycemia. JAMA. 1968;206:575–578. [PubMed]

13. Angela M Wood, et al.  Risk thresholds for alcohol consumption: combined analysis of individual-participant datafor 599 912 current drinkers in 83 prospective studies. Lancet. 2018 Apr 14; 391(10129): 1513–1523. doi: 10.1016/S0140-6736(18)30134-X. Correction in: Lancet. 2018 Jun 2; 391(10136): 2212.

14. GBD 2016 Alcohol Collaborators. Alcohol use and burden for 195 countries and territories, 1990–2016: a systematic analysisfor the Global Burden of Disease Study 2016. Lancet. 2018 Sep 22; 392(10152): 1015–1035. doi: 10.1016/S0140-6736(18)31310-2. Correction
in: Lancet. 2018 Sep 29; 392(10153): 1116. Correction in: Lancet. 2019 Jun 22; 393(10190): e44.