Είστε εδώ

ΑΙΤΙΕΣ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΟΣΦΡΗΣΗΣ

Γκελης Ν. Δημητριος [Δρ],
Ιατρός Ωτορινολαρυγγολόγος, Οδοντίατρος, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιατρικός Εμψυχωτής (Medical Life Coach)
Γκελη Αικατερινη
Ιατρός, Ακτινολόγος, Άσσος, Κορινθίας

Οι διαταραχές της όσφρησης μπορεί να οφείλονται σε ποικίλα αίτια, τα συνηθέστερα των οποίων είναι τα ακόλουθα:
Οι κυριότερες αιτίες οσφρητικής δυσλειτουργίας είναι η αλλεργική ρινίτιδα,, χρόνια ρινοκολπίτιδα με ή χωρίς ρινικούς πολύποδες, οι ρινικοί πολύποδες και οι ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.

  • Πολλοί παθαίνουν διαταραχή ή απώλεια της όσφρησης μετά; Από κάποια ίογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος [1].
  • Μετεγχειρητικά, μετά από αφαίρεση πολυπόδων (όχι εξαιτίας της επέμβασης, αλλά εξαιτίας της καταστροφής του οσφρητικού επιθηλίου, που προκλήθηκε από τη χρόνια παρουσία των πολυπόδων) [1].
  • Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις κατά τις οποίες καταστρέφονται ή κόβονται ή κακοποιούνται οσφρητικοί νευρώνες [2].
  • Ορμονικές διαταραχές (τα οιστρογόνα προστατεύουν την όσφρηση των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών) [3, 4].
  • Έκθεση και εισπνοή τοξικών χημικών ουσιών (π.χ. κάδμιον), εντομοκτόνων , διαφόρων διαλυτικών μέσων [5].
  • Χρήση ορισμένων φαρμάκων (π.χ πυραζιναμίδη) [6].
  • Ακτινοθεραπεία διαφόρων καρκίνων της κεφαλής και του τραχήλου (καταστρέφει τα οσφρητικά κύτταρα) [7].
  • Γήρανση του οργανισμού [8].
  • Νευροεκφυλιστικές νόσοι όπως η νόσος του Parkinson και η νόσος του Alzheimer. Η διαταραχή της όσφρησης είναι έρνα από τα πιο πρώιμα κλίνικά χαρακτηριστικά της νόσου του Parkinson καιτης νόσου του Alzheimer [8].

Από το 2009 στις ΗΠΑ το FDA απαγόρευσε τη χρήση ορισμένων ενδορρινικών φαρμάκων διότι η τοποθέτησή τους στη μύτη μπορεί να επηρεάσει την όσφρηση.

Η δυσλειτουργία της γεύσης μπορεί να είναι πλήρης ή μερική ή να αφορά όλες ή μερικές απ[ό τις γευστικές ικανότητες (γλυκό, πικρό, ξινό, αλμυρό και το νόστιμο [ umami]).

Έχει υπολογιστεί ότι ένα 95% των διαταραχών της γεύσης οφείλονται μάλον σε διαταραχή της όσφρησης, παρά στην αποκλειστική μερική ή ολική απώλεια της γεύσης.

Στους ασθενείς με διαταραγμένη ή χαμένη την όσφρηση θα πρέπει να γίνεται λεπτομερής ωτορινολαρυγγολογικός ενδοσκοπικός έλεγχος των ρινικών κοιλοτήτων, ρινοφάρυγγα, στόματος και στοματοφάρυγγα, προσεκτικός έλεγχος από τον ΩΡΑ της 1ης (οσφρητικό νεύρο), VII (προσωπικό νεύρο), Ω (τρίδυμο νεύρο), IX (γλωσσοφαρυγγικό και Χ (πνευμονογαστρικό νεύρο) εγκεφαλικής συζυγίας.

Σε πολλές περιπτώσεις ενδείκνυται να γίνει αξονική και μαγνητική τομογραφία του σπλαγχνικού κρανίου, αλλά και του εγκεφάλου. Συνήθως στους περισσότερους από τους μισούς ασθενείς με διαταραχή της όσφρησης, η όσφρηση αποκαθίσταται με την πάροδο του χρόνου.

Όσο περισσότερο χρονικό διάστημα υπάρχει μια οσφρητική δυσλειτουργία, τόσο λιγότερη πιθανότητα έχει να αποκατασταθεί. Η αποκατάσταση της οσφρητικής λειτουργίας επηρεάζεται και από τη σοβαρότητα της βλάβης, το φύλο (δυσχερέστερη η αποκατάσταση στους άνδρες) και το κάπνισμα [8].

1.Malaty J, Malaty IA. Smell and taste disorders in primary care. Am Fam Physician. 2013 Dec 15;88(12):852-9.

2. Reiter ER1, DiNardo LJ, Costanzo RM. Effects of head injury on olfaction and taste. Otolaryngol Clin North Am. 2004 Dec;37(6):1167-84.

3. Bergman JE1, Bocca G, Hoefsloot LH, Meiners LC, van Ravenswaaij-Arts CM. J Anosmia predicts hypogonadotropic hypogonadism in CHARGE syndrome.Pediatr. 2011 Mar;158(3):474-9.

4. Hughes LF1, McAsey ME, Donathan CL, Smith T, Coney P, Struble RG. Effects of hormone replacement therapy on olfactory sensitivity: cross-sectional and longitudinal studies. Climacteric. 2002 Jun;5(2):140-50.

5. Mascagni P1, Consonni D, Bregante G, Chiappino G, Toffoletto F. Olfactory function in workers exposed to moderate airborne cadmium levels. Neurotoxicology. 2003 Aug;24(4-5):717-24.

6. El Aïdli S1, Kastalli S, Zaïem A, Lakhoua G, Rejeibi I, Loueslati MH, Daghfous R, Belkahia C. Recurrent dysosmia induced by pyrazinamide. Fundam Clin Pharmacol. 2009 Oct;23(5):539-41. doi: 10.1111/j.1472-8206.2009.00736.x. Epub 2009 Aug 6.

7. Adjei S1, Houck AL, Ma K, Wesson DW. Age-dependent alterations in the number, volume, and localization of islands of Calleja within the olfactory tubercle. Neurobiol Aging. 2013 Nov;34(11):2676-82.
8. Rahayel S1, Frasnelli J, Joubert S. The effect of Alzheimer's disease and Parkinson's disease on olfaction: a meta-analysis. Behav Brain Res. 2012 May 16;231(1):60-74.